Eén borst beter dan geen?

Als er één les is die ik heb geleerd de afgelopen anderhalf jaar, dan is het wel dat er grote verschillen zijn in de wijze waarop mensen omgaan met ongeluk en ziekte en hoe uiteenlopend de betekenissen kunnen zijn die zij eraan verlenen. Natuurlijk wíst ik dat wel, ten slotte is dit het thema van mijn eigen onderzoeksterrein, van de medische sociologie en antropologie. Het is zelfs het thema van mijn proefschrift. Maar ik ervaar het nu ook zelf, aan den lijve. En ik verbaas me er over, dat mijn manier van (over)leven met borstkanker zoveel anders is dan die van sommige andere mensen.

Het thema van het laatste nummer van Mammazone, het blad van de Borstkanker Vereniging Nederlandgaat over “verwerken”. Er staat veel zaken in die ik herken, maar ook veel dat mij verbaast. Zo lees ik het verhaal van een vrouw die schrijft dat zij zich dankzij een borstreconstructie “weer vrouw voelde”. Ook vandaag kreeg ik een mailtje van iemand die het daar over had: “voel je je nog wel vrouw”? Eerlijk gezegd begrijp ik daar niets van. Mijn vrouwelijkheid / gender is toch niet afhankelijk van een borst? Natuurlijk voel ik mij vrouw! Er zijn toch genoeg vrouwen ‘zonder’ borsten… Alleen is mijn lichaam veranderd, voelt het niet meer vertrouwd en stoort mij de asymmetrie. Ik ben oprecht verbaasd als ik lees dat een vrouw zegt: “ik heb liever één borst dan geen”. Voor mij voelt dat helemaal niet zo. Ik raak er hoe langer hoe meer van overtuigd dat ik misschien wel beter af ben als die andere borst er ook af is.

Had ik nooit kunnen denken, want ik vond het destijds heel akelig om mama’s dubbelzijdige amputatie te zien. Maar bij haar was er ook een groot deel van de borstspier weggehaald en zag het er ‘hol’ uit. Bij mezelf vind ik de geamputeerde kant niet lelijk, ik vind alleen het contrast met de (F cup!) aan de andere kant te groot. Het opmerkelijke is nu, dat dit voor veel mensen onbegrijpelijk is. Men neemt onmiddellijk aan, dat ik een borstreconstructie wil. De plastisch chirurg begon daar ook meteen over. Hij raadde me zelf aan om voor een inwendige prothese te gaan, maar het lijkt me helemaal niets. Hoe meer hij sprak over correcties, operaties, ingrepen, hoe meer ik me realiseerde dat ik helemaal geen correctieve chrirugie wil. Eigenlijk wil ik op de meest simpele manier de asymmetrie opheffen. Een borstverkleining links is geen goed plan, omdat het littekenweefsel in de borst de beoordeling van een mammografie bemoeilijkt. Dat kan ik helemaal niet gebruiken. ’t Liefst was ik voorgoed van die jaarlijkse controles verlost. Eigenlijk schat ik mijn eigen risico op herhaling van borstkanker in de andere borst als zeer groot in. Ook al is daar geen “objectief” bewijs voor. Ik hoor het gewoon zo vaak…. en ik heb het voorbeeld van mama steeds voor ogen.

Begin december heb ik weer een afspraak met mijn chirurg en ik wil dan serieus aan hem vragen of hij de linkerzijde ook wil amputeren. Net zo netjes als hij het rechts heeft gedaan. Arjun is het gelukkig met me eens en steunt me hierin. Dan ben ik weer in balans. Misschien helpt dat ook tegen de nek- en schouderklachten die ik af en toe (vooral bij lange werkdagen…) heb. En ik hoef nooit meer een mammografie, en nooit meer bang te zijn voor een recidive. Ik hoop dat hij het begrijpt. Want er lijkt meer begrip te zijn voor vrouwen die een reconstructie willen, dan voor preventieve amputaties. En dat is eigenlijk weer héél onbegrijpelijk!